پژوهشکده میگوی کشورمجله ترویجی میگو و سخت پوستان2538-290X2120170723مروری بر خوشه صنعتی فرآوری آبزیان بوشهر412116859FAمهدی محمدیعضو هیأت علمی پژوهشکده خلیج فارس، گروه زیست فناوری، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر - ایرانJournal Article20180805یکی از مهمترین استراتژی های توسعه صنایع کوچک و متوسط ایجاد خوشه های صنعتی است. الگوی خوشه های صنعتی یکی از الگوهای نوین توسعه بوده که از سه دهه پیش مورد توجه دولت قرار گرفته است. استان بوشهر با دارا بودن موقعیت و مزیتهای ژئواستراتژیک در کشور و منطقه و مرز دریایی طولانی با دریا به عنوان یک منبع استراتژیک در صنعت شیلات محسوب میشود، که بایستی علاوه بر توسعه کارآفرینی به منظور بهره مندی از فرصتهای موجود، همزمان در جست و جوی مزیت رقابتی برای بهره برداری از آن در آینده بود. به دلیل مزیت تمرکز مکانی بیش از 300 واحد پرورش، تکثیر، عمل آوری، فرآوری و خدماتی با تولیدات متنوع آبزیان، سرمایه قابل ملاحظه بخش خصوصی در این حوزه، مناسب بودن بازار فروش در سطح بین المللی با توسعه خوشه ای، اشتغال بالا و پایدار در این حوزه، پروژه توسعه خوشه صنعتی فرآوری آبزیان با حمایت شرکت شهرک های صنعتی استان بوشهر و با مشارکت دانشگاه خلیج فارس به انعقاد رسید. هدف از این مقاله معرفی ساز و کار و اهداف اجرایی این پروژه در صنعت شیلات استان بوشهر می باشد.پژوهشکده میگوی کشورمجله ترویجی میگو و سخت پوستان2538-290X2120170723تعیین مراحل پوست اندازی میگو سفید غربی ( لیتو پنئوس وانامی )1317116860FAعلی قوام پورپژوهشکده میگوی کشور، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر - ایرانJournal Article20180805پوستاندازی یکی از مراحل بنیادین برای رشد در بندپایان است. این فرآیند یکی از جنبههای مهم فیزیولوژی در سختپوستان بهویژه میگو به شمار میآید که بهطور مستقیم و غیرمستقیم بر روی متابولیسم، تولیدمثل و رفتار جانور نیز تأثیرگذار بوده و وقوع آن به میزان رشد و تناوب پوستاندازی بستگی دارد.<br /> هنگام پوستاندازی تغییرات اساسی دورهای در بافتها و لایههای مختلف پوست، غدد لنفاوی، دستگاه گوارش و ترکیبات دفعی بدن میگو رخ میدهد. هرچند پوستاندازی در سختپوستان توسط سیستم عصبی مرکزی و از طریق هورمونها کنترل میشود با این حال تحت تأثیر عوامل متنوع محیطی مانند درجه حرارت، تغذیه، فتوپریود،pH آب، عوامل فیزیولوژیک همچون چرخه تولیدمثل و میزان رشد میگو نیز قرار دارد. در این مطالعه به معرفی مراحل مختلف و کیفیت هر مرحله در چرخه پوستاندازی میگوی سفید غربی پرداختهشده است.پژوهشکده میگوی کشورمجله ترویجی میگو و سخت پوستان2538-290X2120170723تاثیر کاهشی استفاده از عصاره جلبک قهوهای Sargassum glaucescens در تلفات میگوی Litopenaeus vannamei1821116861FAگل محمد بلوچمرکز تحقیقات شیلاتی آبهای دور، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، چابهار - ایرانJournal Article20180805تاثیر فوکوئیدان (Fucoidan)خام استخراج شده از <em>Sargassum glaucescens</em> جمع آوری شده از ساحل چابهار به دو صورت خوراکی و غوطه وری بر روی میگوهای <em>Litopenaeus vannamei</em> که از استخر پرورشی در مجتمع گواتر که به دلیل آلودگی به ویروس لکه سفید بر اساس تایید دامپزشکی تلفات داشتند، در خارج از مجتمع مزبور بررسی شد. در روش خوارکی میگوهای وزن 2-1 و 14-12 گرم آلوده به WSSV با فوکوئیدان خام اسپری شده به غذای پلت تغذیه شدند. فوکوئیدان از جلبک قهوهای سارگاسوم استخراج و به جیره غذایی میگوها اضافه شده، بعد از خشک شدن به مصرف میگوها رسید. در روش غوطه وری، میگوها در آب حاوی عصاره فوکوئیدان خام نیز غوطهور شدند. تلفیق هر دو روش مخلوط عصاره فوکوئیدان خام در غذا و غوطهوری در آب نتایج شگفت انگیزی در کاهش تلفات نشان داد به طوریکه نتیجه آن بقای در میگوهای درشتتر 95% و در میگوهای کوچکتر 92% بود. نتایج این بررسی نشان داد که فوکوئیدان خام استخراج شده از <em>Sargassum glaucescens</em> میتواند از بیماریزایی ویروس سندروم لکه سفید میگو کاسته و در پیشگیری از این عامل بیماریزای مهلک موثر باشد. نتایج اثرات مثبت و بسیار ارزنده دارویی این ترکیب خام استخراج شده نشان میدهد که می تواند اثرات بیماری سندروم لکه سفید میگو را کاهش داده و صنعت آبزی پروری را احیا نماید.پژوهشکده میگوی کشورمجله ترویجی میگو و سخت پوستان2538-290X2120170723تأثیر پرورش توام ماهی و میگو برعملکرد تولید و مدیریت بهداشتی استخر پرورش میگو2226116862FAاشکان اژدهاکش پورپژوهشکده میگوی کشور، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر - ایرانJournal Article20180805در حال حاضر پرورش میگو با وجود بیماری در اغلب کشورها، با پیشگیری و کنترل بیماری از طریق مدیریت بهداشتی و بکارگیری روشهای نوین پرورش در حال انجام است. عموماً محیط پرورش میگو به خصوص درسیستم های متراکم، محیطی غنی از مواد مغذی میباشد که این محیط برای رشد و تکثیر انواع عوامل بیماریزا بخصوص باکتری ها بسیار مساعد می باشد .برخی مطالعات نشان دادهاند که پرورش توام میگو با برخی گونههای ماهی میتواند به عنوان یک راهکار ساده وکارآ برای بهبود محیط پرورش و جلوگیری از بروز بیماریها درمزارع پرورش میگو مطرح باشد. در همین راستا محققین موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور تا کنون دو پروژه تحقیقاتی تحت عناوین: "بررسی امکان پرورش توام خامه ماهی و میگوی سفید هندی" و " بررسی امکان پرورش توام میگوی سفیدغربی[1]و ماهی کفال خاکستری[2]در استخرهای خاکی پرورش میگوی سایت گواتر، استان سیستان وبلوچستان"به ترتیب در پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس (بندرعباس) و مرکز تحقیقات شیلاتی چابهار انجام داده اند که هر دو مورد حاکی از تأثیر مثبت گونههای ماهی بر اکوسیستم استخر و بهبود شرایط محیطی و عملکرد تولید میگو می باشد. نتایج هر دو تحقیق نشان می دهدکه پرورش توام میگو و ماهی در استخرهای خاکی با در نظر گرفتن نسبت مناسب ذخیره سازی میگو و ماهی، امکانپذیر بوده وعلاوه بر بهبود شرایط بهداشتی و محیطی استخر، موجب افزایش تولید محصول میگو میشود.<br /> <br clear="all" /><br /> <br /> [1]<em>Litopenaeusvannamei</em><br /> <br /> <br /> [2]<em>Mugilcephalus</em>پژوهشکده میگوی کشورمجله ترویجی میگو و سخت پوستان2538-290X2120170723مروری بر روشهای تشخیصی بیماریهای ویروسی میگو با تاکید بر بیماری لکه سفید2730116863FAحسین هوشمندپژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور، موسسه تحقیقات علوم شیلات کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز - ایران0000-0001-8589-7352Journal Article20180805در بین ویروسهای بیماریزای میگو، ویروس لکه سفید بیماریزاترین و ماندگارترین عامل ویروسی در بین عوامل بیماریزای میگو میباشد. براساس مطالعات صورت گرفته عفونت ناشی از این بیماری به دو صورت مشاهده میشود: در حالت اول که معمولاً حالت حاد نامیده میشود در طی دو هفته و در گونههای<em>P.indicus</em>، <em>P.monodon</em> و <em>P.pencillatus</em> گزارش گردیده است و در حالت دوم که به صورت مخفی و غالباً بهعنوان حامل ویروس میباشد در گونههایی شبیه خرچنگها، میگوی روزنبرگی و لابستــرها مشاهده میشود که معمولاً هیچ علائمی از بیماری لکه سفید نیز نشان نمیدهند. روشهای مختلفی جهت تشخیص بیماریهای ویروسی گزارش گردیده است که از آن جمله روش PCR، روش In situ hybridization ، Dot blot hybridization ، ELISA و روش پاتولوژی میباشد. امروزه جهت تشخیص سریع بیماریهای ویروسی کیتهای تجاری مختلفی ساخته شده است که با روش PCR کار میکند و به صورت دو مرحلهای (Nested) میتواند در تشخیص سریع بیماری بسیار مؤثر و مفید واقع شود. در این مقاله سعی شده است که به صورت مختصر روشهای مرسوم تشخیص بیماری های ویروسی میگو مخصوصاً بیماری لکه سفید مطرح و مقایسه بین هرکدام از روشها صورت پذیرد.پژوهشکده میگوی کشورمجله ترویجی میگو و سخت پوستان2538-290X2120170723استفاده از کنجاله سویای تخمیر شده در جیره غذایی میگوی سفید غربی (Litopenaeus vannamei)3135116864FAسمیرا مبارکیپژوهشکده میگوی کشور، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر - ایرانJournal Article20180805استفاده از پروتئینهای گیاهی بهعنوان جایگزین مناسبی برای پروتئینهای حیوانی بشمار می روند و به خوبی نیازهای غذایی آبزیان را تامین می نمایند. علاوه بر نیازهای غذایی، بر قیمت تمام شده جیره نیز بسیار تاثیرگذار بوده و آن را بهبود میبخشد. بنابراین دستیابی به یک جیره غذایی مناسب که هم از نظر ارزش غذایی و ترکیب مواد مغذی کامل باشد و هم از قیمت مناسبی برخوردار باشد، بسیار حائز اهمیت است. معمولاً قیمت بالای غذای آبزیان پرورشی وابسته به ترکیب آرد ماهی موجود در آن است. بنابراین جایگزین نمودن یک ترکیب مناسب که هم از ارزش غذایی خوبی برخوردار و هم قیمت مناسبی داشته باشد، ضروری بنظر میرسد. در بسیاری از پژوهشهای انجام شده جایگزینی منابع پروتئین گیاهی به جای استفاده از پودر ماهی توصیه میشود که در این میان، کنجاله سویا بعنوان جایگزین مناسبی برای پودر ماهی به دلیل محتوای پروتیئنی بالا معرفی شده است. همچنین مطالعات زیادی در طی سالهای اخیر بر روی استفاده از کنجاله سویای تخمیر شده در تهیه غذای میگوی سفید غربی انجام شده است که استفاده از کنجاله سویای تخمیری را برای دریافت مواد غذایی بهتر در ترکیب جیره توصیه میکند. کنجاله سویای تخمیر شده دارای قابلیت هضم بالا و ارزش غذایی خوبی میباشد و از منابع مهم ویتامینهای گروه A و B به شمار میروند و سرشار از اسیدهای آمینه ضروری است که پس از بکاربردن آن در جیره غذایی میگو سفید غربی، در مقایسه با جیره معمولی، میگوها تمایل بیشتری به تغذیه از آن را نشان دادند. در این مقاله به بررسی مزایای استفاده از کنجاله سویای تخمیر شده در جیره غذایی میگوی سفید غربی و مقایسه میزان پروتئین آن با سایر منابع پروتئین گیاهی پرداخته شده است.پژوهشکده میگوی کشورمجله ترویجی میگو و سخت پوستان2538-290X2120170723مقایسه اقتصادی پرورش میگو در شرایط مدار بسته و استخرهای خاکی3639116865FAمحسن نوری نژادپژوهشکده میگوی کشور، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر - ایرانnullJournal Article20180805صنعت پرورش میگو در استان های جنوبی کشور به دلیل شرایط اقلیمی و مدیریتی دارای سوددهی بسیار محدود همراه با اثرات نامطلوب زیست محیطی است. بخش زیادی از دوره پرورش، در شرایط دمایی نامناسب برای رشد میگو می باشد و فقط امکان یک دوره پرورش در طول سال وجود دارد. عدم استفاده مناسب از سرمایه و ابزار، منجر به افزایش هزینه تولید شده، تخلیه پساب های غنی از مواد آلی و مواد مغذی در محیط، ضمن حاصلخیزی آب های ساحلی منجر به تشدید مشکلات زیست محیطی می گردد.<br /> یکی از راه های برون رفت از مشکلات فوق، پرورش میگو در محیطی بسته همراه با تصفیه پیوسته آب می باشد. این روش هر چند در مقایسه با روش سنتی از نظر اقتصادی نیازمند سرمایه اولیه بیشتری است ولی با به کارگیری آن، ایجاد مقاومت در برابر شیوع بیماری ها، انجام تعداد دوره های بیشتر پرورش با تراکم زیاد در طول سال، بازیافت آب و مواد زاید، کاستن اثرات نامطلوب زیست محیطی، تضمین بیشتر سرمایه و سود و در نهایت شکوفایی صنعت پرورش میگو، امکان پذیر است.پژوهشکده میگوی کشورمجله ترویجی میگو و سخت پوستان2538-290X2120170723آمونیاک در استخرهای پرورش میگو4045116866FAکیومرث روحانی قادیکلاییپژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرعباس - ایرانJournal Article20180805آمونیاک یکی از اشکال مهم منابع نیتروژن در سیستمهای زنده بوده که خود نیز برای سنتز اسیدهای آمینههایی که در ساختار پروتئینها نقش دارند کاربرد دارد. آمونیاک محصول متابولیکی حاصل از فرایند تجزیه آمینواسیدها بوده که نقش مهمی را در فیزیولوژی جانوران به صورت طبیعی و غیرطبیعی ایفا مینماید که از آن جمله میتوان به موازنه اسیدها و بازها اشاره نمود. همچنین آمونیاک میتواند طی تجزیه مواد آلی جامد همانند غذای اضافی و مواد دفعی، ایجاد و در آب انباشته گردد. در مزارع پرورش میگو آمونیاک نتیجه مواد دفعی و زائد حاصل از پرورش میگو است. ایجاد ترکیبات نیتروژنی سمٌی چون آمونیاک و نیتریت که ناشی از تجزیه پلیت غذایی و مواد دفعی موجودات آبزی بوده، میتواند منجر به کاهش میزان باروری و همچنین فروپاشی کامل سیستم آبزیپروری گردد. برخلاف پستانداران که قادرند ضایعات نیتروژنی را به شکلهای دیگر همچون اوره تبدیل نمایند، ماهیان و سختپوستان آن را به صورت آمونیاک در آب دفع میکنند. این ممکن است بدین خاطر باشد که در شرایط طبیعی، آمونیاک بلافاصله در آبهای پیرامونی تا زیر سطح مجاز خود رقیق میگردد. همچنین ماهیان و سختپوستان فاقد توانایی لازم برای تبدیل آمونیاک به ترکیبات با میزان سمٌیت پایین میباشند. از اینرو، آبزیان به طور ویژهای در معرض اثرات سمًی غلظت های بالای آمونیاک قرار دارند. شکل غیر یونیزه آمونیاک، به دلیل توانانی جذب آن از طریق برانشها، برای آبزیان بسیار سمٌی میباشد. پژوهشکده میگوی کشورمجله ترویجی میگو و سخت پوستان2538-290X2120170723بررسی نیازهای آموزشی کارشناسان فنی شیلات استان بوشهر در خصوص پرورش میگو4650116867FAنوذر منفردمرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر - ایرانJournal Article20180805توسعه صنعت شیلات (صید و صیادی و آبزی پروری) کشور مانند سایر برنامههای توسعه به عواملی چند که مهمترین و زیربناییترین آنها حضور نیروی انسانی کارآمد است بستگی دارد. کارایی و توانمندی کارشناسان شیلات کشور نیز متکی به میزان آموزش و برخورداری آنها از مهارتهای تخصصی میباشد. از ارکان و پایههای نظام آموزشی، انجام نیازسنجی و تعیین ”نیازهای آموزشی کارکنان“ بعنوان سرمایههای انسانی سازمانها میباشد. این پژوهش با هدف تدوین نیازهای آموزشی کارشناسان فنی در خصوص پرورش میگو اداره کل شیلات استان بوشهر با مشارکت کارشناسان (خودارزیابی)، مدیران و مسئولین مافوق آنها و متخصصین موضوع (مدرسین امور شیلاتی مجتمع آموزش سازمان جهاد کشاورزی و دانشگاه های استان) انجام شد. استفاده از نظرات مدیران و متخصصین افزون بر خود ارزیابی کارشناسان گامی مهم در تدوین نیازهای آموزشی آنها میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان شیلاتی، مدیران آنها و همچنین مدرسین شیلاتی مجتمع آموزشی و دانشگاه های استان بوده که برای نمونهگیری کارشناسان و مدیران از روش نمونهگیری تصادفی استفاده شد. برای مدرسین نیز از روش تمام شماری استفاده گردید. در انجام پژوهش از مصاحبههای متمرکز بر گروه (Focus group interview) و پیمایش (Suruey) استفاده گردید که در نهایت 32 نیاز تعیین و اولویتبندی گردید. در پایان پیشنهاداتی جهت اجرای مطلوب نیازسنجی و دورههای آموزش ضمن خدمت این کارشناسان ارائه گردیده است.پژوهشکده میگوی کشورمجله ترویجی میگو و سخت پوستان2538-290X2120170723معرفی گونه ای خرچنگهای خانواده Dromiidae و Dorippidae از مناطق دور از ساحل دریای عمان5155116868FAنگار قطب الدیندانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، دانشکده کشاورزی، گروه شیلاتJournal Article20180805شکم کوتاهان ( Brachyura) بزرگترین و تخصص یافته ترین دون راسته سخت پوستان را تشکیل می دهند. در این پژوهش، خرچنگهای خانواده Dorippidaeو Dromiidae در مناطق زیر جزر و مدی دریای عمان شناسایی شدند. نمونه برداری در طی تابستان 1388 و پاییز 1389 از مناطق زیر جزر و مدی سواحل سیستان و بلوچستان (دریای عمان) از 7 ایستگاه گواتر، پسابندر، بریس، رمین، چابهار، گوردیم و میدانی صورت گرفت. نمونه ها توسط تور ترال کفروب جمع آوری شده و در الکل 70% فیکس و جهت شناسایی به آزمایشگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز منتقل گردیدند. جهت شناسای از کلید های معتبر استفاده شد. طی این بررسی در منطقه زیر جزر و مدی دریای عمان، تنها 1 گونه متعلق به خانواده (Dorippidae) <em>Dorippoidesnudipes</em><em> </em>و یک گونه متعلق به خانواده (Dromiidae) <em>Lauridromiadehaani</em>شناسایی و موردمطالعه قرار گرفتند. گونه <em>Dorippoidesnudipes</em>قبلا در خلیج فارس به نام <em>Dorippefacchine</em> شناسایی و معرفی شده است.پژوهشکده میگوی کشورمجله ترویجی میگو و سخت پوستان2538-290X2120170723ردیابی ویروس نکروز عفونی پانکراس (IPNV) در شاه میگوی آب شیرین (Astacus leptodactylus) دریاچه شورابیل (حوزه آبریز خزر) به روش RT-PCR5661116869FAعلی نکوئی فردمرکز تحقیقات آرتمیای کشور، موسسه تحقیقات علوم شیلات کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه - ایرانJournal Article20180805نکروز عفونی لوزالمعده IPN) ) یک بیماری حاد ویروسی در آبزیان میباشد که تلفات شدیدی را در پی دارد. شاه میگوی آب شیرین یکی از حاملین اصلی این ویروس بوده و بدون اینکه خود مبتلا به این بیماری شود به عنوان مخزن و حامل ویروس عمل کرده و آن را به منابع آبی و سایر آبزیان انتقال میدهد. هدف از این تحقیق مطالعه مقطعی ردیابی ویروس IPN در شاه میگوی آب شیرین دریاچه شورابیل شهرستان اردبیل از حوزه آبریز خزر بود. این مطالعه با در نظر گرفتن تعداد نمونه جهت رسیدن به درجه اطمینان 98درصد انجام شد. بدین منظور در بازه زمانی زمستان 1392 لغایت زمستان 1393 از 5 ایستگاه صید مشخص شده در دریاچه تعداد300 عدد شاه میگوی آب شیرین شامل 150 عدد جنس نر و 150 عدد جنس ماده به ترتیب با میانگین طولی19/5±41/39و05/3±11/34 سانتی مترو میانگین وزنی 4/5±98/105و 2/4±71/103گرم صید و به روش Reverse Transcriptase-PCR مورد ارزیابی ویروس شناسی قرارگرفت. نتایج حاصل در این مطالعه مقطعی نشان دهنده احتمال عدم وجود آلودگی شاه میگوی آب شیرین دریاچه شورابیل به ویروس IPN بود.